Tóm  tắt 

                                 CĂN BẢN   PHẬT GIÁO

                                        tác giả:Tỳ-khưu Dhammika
                                                     B́nh Anson lược dịch

 

Nhiều người trong chúng ta đă bị tuyên truyền sai hoặc hiểu sai về Phật giáo. Xin b́nh tâm xét lại.

Hỏi: Phật Giáo là ǵ?

Đáp: Phật Giáo là một tôn giáo có khoảng 300 triệu tín đồ trên khắp thế giới. Danh từ Phật Giáo (Buddhism) phát nguồn từ chữ "buddhi", có nghĩa "giác ngộ", "thức tỉnh". Phật Giáo khởi nguồn từ hơn 2,500 năm trước, khi Ngài Siddhattha Gotama (Sĩ-đạt-ta Cồ-đàm), hay Đức Phật, tự ḿnh giác ngộ vào lúc 35 tuổi.

Hỏi: Có phải Phật Giáo chỉ thuần là một tôn giáo?

Đáp: Đối với nhiều người, Phật Giáo không phải chỉ là một tôn giáo mà c̣n có thể xem như là một triết học, hay đúng hơn, đó là "một lối sống". Gọi Phật Giáo là một triết học, v́ danh từ "triết học - philosophy" có nghĩa là "sự yêu chuộng trí tuệ", và con đường của đạo Phật có thể tóm tắt như sau:

(1) sống có đạo đức,
(2) nhận thức rơ ràng về mọi ư nghĩ và hành động, và
(3) phát triển sự hiểu biết và trí tuệ.

  
   

Hỏi: Phật Giáo giúp tôi bằng cách nào?

Đáp: Phật Giáo giải thích mục đích của đời sống, giải thích hiện tượng bất công và bất b́nh đẳng trên thế gian, và đưa ra một phương cách thực hành hay một lối sống để đưa đến hạnh phúc thật sự.

Hỏi: Tại sao Phật Giáo trở nên phổ biến?

Đáp: Phật Giáo ngày càng phổ biến ở các nước Tây phương v́ nhiều lư do. Thứ nhất là v́ Phật Giáo có những giải đáp cho nhiều vấn đề trong các xă hội vật chất hiện đại. Tiếp đến, cho những ai có chú tâm, Phật Giáo đem lại một sự thông hiểu sâu sắc về tâm trí con người và các cách trị liệu tự nhiên, mà các nhà tâm lư nổi tiếng trên thế giới đều công nhận là rất cao cấp và rất hiệu quả.

Hỏi: Đức Phật là ai?

Đáp: Ngài Siddhattha Gotama sinh ra vào năm 563 trước Tây Lịch, trong một hoàng tộc tại Lumbini, nay thuộc xứ Nepal. Vào năm 29 tuổi, Ngài nhận thức rằng tiện nghi vật chất và an ninh trong thế gian không bảo đảm hạnh phúc; v́ thế, Ngài đi t́m hiểu các học thuyết, tôn giáo và triết học thời đó, để t́m kiếm ch́a khóa đưa đến hạnh phúc. Sau sáu năm học tập và hành thiền, Ngài t́m ra con đường "Trung Đạo" và giác ngộ. Sau khi chứng đắc, Ngài dùng quăng đời c̣n lại tại thế gian để truyền giảng các nguyên lư trong đạo Phật -- gọi là Pháp, hay Chân lư, cho đến khi Ngài nhập diệt vào năm 80 tuổi.

Hỏi: Có phải Đức Phật là Thượng Đế?

Đáp: Không, Ngài không là Thượng Đế, và Ngài cũng không tuyên bố như thế. Ngài là người chỉ dẫn con đường đưa đến giác ngộ, từ kinh nghiệm thực chứng của Ngài.

Hỏi: Phật tử có tôn thờ các thần tượng không?

Đáp: Những người Phật tử tỏ ḷng tôn kính các h́nh ảnh của Đức Phật, nhưng không tôn thờ, cũng không van xin những điều lợi lạc. Một pho tượng Phật ngồi trong tư thế với hai tay dịu dàng đặt trên vế, với nụ cười từ bi, nhắc nhở chúng ta nỗ lực phát triển t́nh thương và an định nội tâm. Lễ lạy tượng Phật là để tỏ ḷng biết ơn về các lời dạy của Ngài.

Hỏi: Tại sao nhiều quốc gia Phật Giáo lại nghèo như vậy?

Đáp: Không hẳn đúng như vậy. Nhật Bản là một quốc gia có truyền thống Phật Giáo sâu đậm và ngày nay cũng là một quốc gia có kinh tế giàu mạnh. Thái Lan, với Phật giáo là quốc giáo, cũng có một nền kinh tế tương đối vững mạnh và phát triển. Tuy nhiên, chúng ta cần biết rằng một trong các điều dạy của Phật Giáo là tài sản của cải không bảo đảm được hạnh phúc, và tài sản của cải cũng không bao giờ thường c̣n. Dân chúng trong bất kỳ quốc gia nào cũng chịu đau khổ, cho dù họ giàu sang hay nghèo nàn. Chỉ những người nào thông hiểu các lời dạy của Đức Phật th́ mới có thể t́m được hạnh phúc thật sự.

Hỏi: Có phải có nhiều tông phái Phật Giáo không?

Đáp: Có nhiều tông phái trong Phật Giáo là v́ có những khác biệt về văn hóa và truyền thống lịch sử của mỗi quốc gia. Tuy nhiên, căn bản của Phật Giáo vẫn không thay đổi, đó là Pháp hay Chân lư.

Phật Giáo Đai Thừa

     https://youtu.be/Bv9yt0SJ8Xw

Hỏi: Có phải các tôn giáo khác đều sai lầm?

Đáp: Phật Giáo là một hệ thống tín ngưỡng có tính bao dung đối với các tín ngưỡng hay tôn giáo khác. Phật Giáo chấp nhận các lời giảng đạo đức của các tôn giáo khác, nhưng Phật Giáo c̣n tiến xa hơn, bằng cách đưa ra một mục tiêu dài hạn trong sự hiện hữu của chúng ta, qua trí tuệ và sự hiểu biết thật sự. Phật Giáo chân chính th́ rất bao dung, và không quan tâm đến các nhăn hiệu như là "tín hữu Ky-tô giáo", "tín hữu Hồi giáo", "tín hữu Ấn-độ giáo", hay "Phật tử". V́ vậy, trong lịch sử, không bao giờ có các cuộc thánh chiến mang danh Phật Giáo. Cũng v́ thế mà những người Phật tử không đi truyền giảng hay cải đạo người khác; họ chỉ giảng giải nếu được ai hỏi đến.

Hỏi: Phật Giáo có tính khoa học không?

Đáp: Khoa học là tri thức được kết hợp thành hệ thống, qua các dữ kiện được quan sát và thực nghiệm và đề ra các định luật tổng quát của thiên nhiên. Cốt lơi của Phật Giáo phù hợp với định nghĩa đó, bởi v́ Tứ Diệu Đế hay Bốn Sự Thật Thâm Diệu, có thể được thử nghiệm và minh chứng bởi bất kỳ người nào, và ngay chính Đức Phật cũng đă từng nói với các đệ tử rằng họ phải thực chứng các lời dạy của Ngài, mà không nên chỉ tin suông. Phật Giáo dựa nhiều trên trí tuệ, hơn là ḷng tin.

Hỏi: Đức Phật đă dạy những ǵ?

Đáp: Đức Phật đă giảng dạy rất nhiều đề tài, nhưng các điều căn bản trong Phật Giáo có thể tóm tắt trong Tứ Diệu Đế và Bát Chánh Đạo.

Hỏi: Diệu đế thứ nhất là ǵ?

Đáp: Khổ Đế, chân lư thâm diệu đầu tiên, nói rằng đời sống là đau khổ, nghĩa là phải chịu đau đớn thể xác, già nua, bệnh hoạn, rồi chết. Ta cũng phải chịu đau khổ về mặt tâm lư như cô đơn, phiền giận, bực bội, sợ hăi, bối rối, thất vọng, hay sân hận. Đây là một sự kiện hiển nhiên, không thể chối căi. Đây là thực tế khách quan, không phải bi quan; v́ bi quan là mong đợi những điều ǵ trở nên tệ hại. Mặt khác, Phật Giáo đề ra cách thức giải quyết các đau khổ đó và cách thức để có hạnh phúc thật sự.

Hỏi: Diệu đế thứ nh́ là ǵ?

Đáp: Tập Đế, chân lư thâm diệu thứ nh́, dạy rằng tất cả mọi đau khổ đều do ái dục và chấp thủ. Ta sẽ bị phiền khổ nếu ta mong đợi người khác phải tuân theo ư muốn của ḿnh, phải làm giống như ḿnh, nếu ta không được những ǵ ḿnh muốn, v.v. Ngay cả khi ta muốn và được, điều này cũng không bảo đảm có hạnh phúc. Tâm khát khao ham muốn cướp đoạt của ta niềm vui được thỏa ḷng và hạnh phúc. Thay v́ kiên tŕ chiến đấu để thành đạt điều mong muốn,  hăy cố gắng sửa đổi chính cái ḷng ước muốn của ḿnh.

Hỏi: Diệu đế thứ ba là ǵ?

Đáp: Diệt Đế, chân lư thâm diệu thứ ba, là có thể chấm dứt đau khổ và đạt được trạng thái thỏa ḷng và hạnh phúc. Khi ta dứt bỏ ái dục, vốn là vô ích, và tập sống từng ngày, chúng ta bắt đầu sống an vui và tự do. Chúng ta sẽ có nhiều th́ giờ và năng lực để giúp đỡ người khác. Trạng thái ấy được gọi là Niết Bàn.

Hỏi: Diệu đế thứ tư là ǵ?

Đáp: Đạo Đế, chân lư thâm diệu thứ tư, là con đường đưa đến chấm dứt đau khổ. Con đường này gọi là Bát Chánh Đạo.

Hỏi: Bát Chánh Đạo là ǵ?

Đáp: Đó là con đường gồm 8 yếu tố chân chánh: Chánh Kiến, Chánh Tư Duy, Chánh Ngữ, Chánh Nghiệp, Chánh Mạng, Chánh Tinh Tấn, Chánh Niệm, và Chánh Định. Đây là con đường của đạo đức và tỉnh thức -- qua lời nói, ư nghĩ và hành động, và phát triển trí tuệ bằng sự nhận thức rơ ràng về Tứ Điệu Đế và bằng sự tăng trưởng  ḷng từ bi  

Hỏi: Ngũ giới là ǵ?

Đáp: Đây là năm điều giới luật đạo đức của Phật Giáo. Đó là: không sát hại, không lấy của không cho, không tà dâm, không nói dối, và không dùng các chất say làm lu mờ trí óc.

Hỏi: Nghiệp là ǵ?

Đáp :Nghiệp hay "nghiệp-quả" là một định luật cho biết rằng mỗi một nguyên nhân đều tạo ra một hậu quả, có nghĩa là các hành động của ta đều có những hậu quả. Định luật đơn giản này đă giải thíh nhiều vấn đề: sự bất công trên thế gian, tại sao có người sinh ra lại có phế tật, có người lại có nhiều tài năng, có người có đời sống rất ngắn ngủi. Nghiệp cho thấy tầm quan trọng về việc tất cảc chúng ta phải chịu trách nhiệm về các hành động của chính ḿnh, trong quá khứ và hiện tại. Làm thế nào để thử nghiệm tác động nghiệp quả của các hành động của ta? Câu trả lời được tóm tắt bằng cách hăy nh́n xem 3 điểm chính: (1) ư định đằng sau của mỗi hành động, (2) hậu quả của hành động đó vào chính ḿnh, và (3) hậu quả của hành động đó vào những người khác.

Hỏi: Trí tuệ là ǵ?

Đáp: Trong Phật Giáo, Trí tuệ phải được phát triển cùng với Từ bi. Trong một cực đoan, bạn có thể là một người tốt bụng nhưng khờ dại, và trong một cực đoan khác, bạn có thể có nhiều kiến thức nhưng lại không có t́nh cảm. Phật Giáo dạy ta nên giữ thật sự cân bằng và trọn vẹn cả hai, phải trau giồi cả trí tuệ lẫn từ bi. Trí tuệ cao nhất là thấy rơ ràng rằng trên thực tế, mọi hiện tượng đều không hoàn toàn, không thường c̣n, và không có một thực thể cố định. Trí tuệ thật sự không phải chỉ tin vào những ǵ được dạy, mà phải chứng nghiệm và thông hiểu chân lư và thực tế. Trí tuệ đ̣i hỏi phải có một tâm ư rộng mở, khách quan, không cố chấp. Con đường của Phật Giáo đ̣i hỏi phải can đảm, nhẫn nại, mềm dẻo và thông minh.

Hỏi: Từ bi là ǵ?

Đáp: Từ bi bao gồm các phẩm hạnh của ḷng san sẻ, sẵn sàng an ủi người khác, thiện cảm, chăm lo và quan tâm. Trong Phật Giáo, ta chỉ thật sự cảm thông người khác khi nào ta thật sự cảm thông chính ḿnh, qua trí tuệ.

Hỏi: Tôi phải làm thế nào để trở thành một Phật tử?

Đáp: Bất cứ ai cũng có thể t́m hiểu và thực nghiệm các lời dạy của Đức Phật. Ngài dạy rằng lời giải đáp cho mọi vấn đề của chúng ta là ở bên trong chúng ta, không phải ở bên ngoài. Ngài nói với các đệ tử không được tin ngay  vào lời dạy của Ngài, mà họ phải tự thử nghiệm các lời dạy đó. Như thế, mỗi người tự có quyết định và tự chịu trách nhiệm về các hành động và sự hiểu biết của ḿnh. Điều này cho thấy Phật Giáo không phải là một tập hợp cố định các tín điều cần phải được chấp nhận trọn vẹn. Đây là những lời dạy để mỗi người tự t́m hiểu, học tập và áp dụng theo t́nh huống riêng của ḿnh.

Perth, Tây Úc, tháng 8-2004