Giáo duc thế nào cho con cái 

       trở nên người toàn vẹn: đức, trí, thể?

Xưa nay, các bậc thầy đã để lại cho chúng ta rất nhiều trang sách quý về Giáo Dục , nhưng những trang sách quý đó của các bậc thầy có học vị cao, có kiến thức sâu rộng  hơn hẳn thiên hạ chỉ nằm trong tủ sách hoặc được sự quan tâm của một số gia đình, hoặc được các bậc tu hành thường nhăc nhở. Còn đa số quần chúng vì công việc làm ăn, lo chén cơm manh áo suốt ngày, xem như không có lần nào đọc để biết đến mà dạy dỗ con cái.

Tôi sống suốt đời với nghề dạy học gần gũi vơi biết bao học trò, sống một vài nơi, nhìn thấy một số gia đình trong sinh hoạt hàng ngày, mà có nhận xét  về con cái nên hư,  nay thữ viết ra để cùng nhau suy  gẫm.

Tôi không có hiểu biết sâu  sắc về  tâm sinh học, như các bậc thầy, có lẽ  sẽ có nhiều phần còn thiếu sót. Theo tôi, dạy trẻ trong gia đình không khó khăn như chúng  ta thường nghe nhiều  vị phụ huynh than phiền “ con cái thời nay khó dạy”.   Chúng ta đều nghe, tâm hồn trẻ mới  lớn, trong trắng như tờ giấy trắng, sau đó chúng ta  vẽ hình gì sẽ ra hình ấy thôi.!

Vậy làm cha mẹ, chúng ta  muốn con cái mình trở  nên người lớn như thế nào thì mình luôn làm gương sáng và  nhắc nhở con mình như vậy!

Ai ai cũng nghe: ”Dạy con từ thủa lên 3…” trẻ lên 3 cả nhà tập nói”.  Trẻ lên 3 biết lắng nghe, để ý những gì người lớn nói, và làm.. Chúng ta  muốn trẻ  phát âm tiếng  rõ, đúng….thì chúng ta không nên nói đốt đát với con.  Tập trẻ nói, chứ không phải mình tập nói.   Nhiều vị thương con, cưng con.  Khi nựng, thường thốt ra “Ối! ối! tục tưng tục tưng của mẹ.”

Có nhiều gia đình, ông bà nội ngoại  già cả rồi, ở nhà giữ cháu cho cha mẹ cháu đi làm.   Đi làm về vì mệt nhọc vất vả trong công việc, đến nhà trông thấy con mình phá phách gì đó, thì la hét đánh đập, như thầy pháp trừ tà ma.  Điều chắc chắn  là cháu đó được bà nội (ngoại) bênh  vực ôm vào lòng mà nói: ” mẹ của con ăn hiếp cháu của bà.” và chỉ vào mẹ của cháu đó nói: ”  Đồ chết bầm cứ la hét đánh cháu của bà hoài, thôi thôi có nội (ngoại) đây, con đừng sợ đừng khóc nữa”.

Đứa trẻ lên 2-3 tuổi thì đứa nào cũng dễ thương, cái dễ thương đó làm cho người mẹ nựng mãi mà không thấy chán.     Mẹ thường nói trong lúc nựng, hôn, bồng ẫm   “Đồ chó đẻ”.   Đứa trẻ nghe mẹ nói như vậy không biết gì, nhưng nhớ, có dịp sẽ nói với  đứa trẻ nào đó mấy từ này. Người mẹ nghe con mình nói, liền rầy la vì đây là một câu chửi.

Thỉnh thoảng vào cuối tuần, anh chị em có dịp đến thăm nhau, thường bồng ẵm con mình đến chơi.   Không khí gia đình lúc đó thật vui nhộn, nói nói cười cuời, nhất là có vài cháu nhỏ cùng lứa tuổi lên 2,3, chạy quanh quẩn trong phòng khách.  Một  trong vài người mẹ đó xúi con mình  “ Đánh nó đi con, vật nó đi con. “  Ông bà, cha mẹ, anh chị em của 2 cháu đó vỗ tay, cười cười nói nói xem như cổ võ 2 đô vật ti hon biểu diễn. Người mẹ có đứa con mạnh hơn đứa bé kia có vẻ thích thú vỗ tay, lại cổ võ cho con mình vật nhau tập 1- tập 2—tập 3 đến lúc 2 cháu mệt mỏi… 

Theo tôi có phải mình tập cho con mình đánh vật nhau không?.

 Đứa bé đó lên được 4-5 tuổi, có tánh đánh nhau, leo trèo cây, có lúc đứng giữa đường đón xe  lại…. Cha mẹ luôn rầy la.  Nhưng khi có khách  đến chơi, thường khoe thành tích con mình với khách:  “Anh chị biết không, cháu mới 4-5 tuổi mà gan lắm, không sợ ai, gặp trẻ bằng tuổi nó hay lớn hơn, nó vẫn đánh, nó dám trèo lên cây cao, dám đứng giữa lộ đón xe”…. Người mẹ vừa nói với khách vừa cười cười  có vẻ thích thú với việc nó gan lắm.

  Ít lâu sau, cậu bé đó hành động, như cha mẹ cho là gan  đó, thường đánh trẻ khác, trèo cây, đứng giữa  đường đón xe….. thị bị cha mẹ phạt, rầy la vì cha mẹ thấy hành động đó sẽ làm mích lòng chòm xóm, hay xẩy ra tai nạn cho con mình.  Như thế là thế nào, khi thì khen trước mặt khách, lúc thì rầy la…?

Có một vài phụ huynh, ngày nghỉ cuối tuần, trưa muốn nghỉ một chút, nói với đứa con 5-7 tuổi: “nếu có ai gọi điện thoại, con nói bố mẹ không có ở nhà”.

Một mẫu chuyện khôi hài khác, người cha luôn mồm nói ra câu nào cũng chửi thề. Một hôm ông nghe  cậu con trai của ông chửi thề, ông liền xách lỗ tai cậu bé và nói:  “ chủi thề, tao ghét nhất là chửi thề”

Sau đây là vài ý, xem như lời khuyên của các bậc thầy:

 1-     Muốn con mình lớn lên sẽ là mẫu người như thế nào, thì  mình phải làm gương cho con mình bắt chước ngay từ lúc con mình mới lên 3 tuổi. Như muốn con mình giỏi tiếng Việt thì mình nên nói tiếng việt  với con từ lúc con bập bẹ nói.

Muốn con mình có thứ tự, thì tập cho con biết xếp đồ chơi vào hộp,thùng cho gọn sau khi chơi.   Khi con lên 4-5 tuổi tập cho chúng  biết xếp  quần áo

 2-     Dạy con:   xem nó là một đứa trẻ, đối xử với nó xem nó như người lớn

 3-    Có 3 mảnh đất tốt sinh sôi những tánh xấu của trẻ  là:

                       nuông chiều,

                       khắc nghiệt

                      -để chúng tự do

-Nuông chiều:

 Vì quá thương con, chỉ có một đứa con, con đòi bất cứ điều gì, thứ gì, cũng thoả mãn cho chúng 100%. Quí vị sẽ thấy trẻ đòi đủ mọi thứ, mua đủ loại đồ chơi, quen tật rồi, đến khi nào đó, chúng đòi mua nữa, quí vị thấy đến lúc không chiều ý con nữa không mua, chúng sẽ khóc la đòi cho bằng được, chúng khóc mãi, sau cùng quí vị tức quá đánh con

-Khác nghiệt:

Lúc nào cũng la hét đánh đập mỗi khi con có lỗi nào đó!   Mà ít khi dùng lời nói ôn tồn, nhã nhặn để khuyên con.

Tôi có đến nhà một người quen, ngồi hỏi thăm chuyện hơn 20 phút. Trong 20 phút đó,  người mẹ đánh đứa con nhỏ 2 lần.  Mẹ thì la,  con thì khóc. Đứa con  trai lớn độ 8-9 tuổi sợ xanh mặt, chạy vọt nhanh từ nhà dưới lên đứng bên cạnh  cửa phòng khách nhìn tôi, tôi khẽ chào em. Em đứng lặng thinh vẻ sợ hãi hiện rõ lên  nét mặt em.  Em nhìn tôi không chớp mắt, có lẽ em nghĩ rằng đứng đây chắc lánh nạn được một  lần, tránh được  bị đòn, sau khi mẹ của cháu tức quá  đánh em nó và tiếp  theo là  tới phiên nó. Thật tội nghiệp em quá!

Tư do:

Có một số  phụ huynh sinh ra con, đi làm chỉ lo cho con 2 bữa ăn, mà không gần gũi con, ít khi có mặt bữa ăn chung nào.   Cuối tuần, cha thì vui chơi với chén rượu chung trà, ít khi có mặt ở nhà.    Mẹ thì có thời giờ rảnh lúc nào cũng ôm phone, nói nói, hết chuyện  này đến chuyện kia. Mặc cho con cái quá tự do, nhà cửa  không thứ tự ngăn nắp.

4-Cha mẹ cãi vã hàng ngày, không hy vọng  dạy con tốt được.

Vì nhiều nguyên nhân cha mẹ bất hòa, thường cãi vã, mẹ từ từ oán thù cha của các con…. Đây là dịp mẹ  trút tất cả những thói hư tật xấu của cha, kể lể đủ mọi điều cho con nghe. Nào là cha của con không lo gì hết, bỏ nhà đi cả ngày, ăn nhậu. Từ từ sự bất  kính cũa mẹ  đối với cha các con, tạo cho con dần dần không còn kính cha.

Chúng tôi xin ghi lại phần giải nghĩa 2 từ sau đây:  Mô phạm- Giáo Dục vì 2 từ này sẽ có sự liên quan đến việc  dạy con trong gia đình,

Mô phạm:  khuôn mẫu.  Từ phong cách của một  người để làm gương cho người khác bắt chước

Giáo dục:    dạy dỗ, rèn luyện về chữ nghĩa. đức hạnh  và thể chất. Dạy dỗ với lời dịu ngọt

                   theo tâm lý trẻ.  

Như vậy, từ lâu tôi không rõ do đâu có câu: “Thương con cho roi  cho vọt;  Ghét con cho ngọt cho bùi”.    Con cái sao lại có Ghét trong đó?   Cái roi, cái vọt không được ghi trong từ giáo dục.   Tôi nghĩ rằng có vị nào đó lỡ đánh con, rồi tự nguỵ biện vì hối hận mà nói như vậy.    Câu này không nên lưu trữ trong văn học.

Đánh!   Có từ xưa vào thời vua chúa.  Chỉ biết đánh khi có ai đó mà các bậc vua quan cho là phạm tội.

Chủ đánh tớ, cha mẹ đánh con, thầy đánh trò, dần dần  con đánh cha, trò đánh thầy.  Cái đánh nó di truyền nhiều đời thành thói quen  chăng?

Hiện tại, chúng ta rõ nghĩa 2 từ mô phạm và giáo dục. Thiết nghĩ chúng ta nên cùng nhau dạy dỗ và làm gương đúng như cái nghĩa của 2 từ này.

Một gia đình khác cùng xóm, gồm có bà mẹ, cô con gái có 2 con.

Bà mẹ thì ít nói, hiền lành.  Thế mà sao cô con gái của bà, tôi chưa từng thấy cô nào dữ dằng- như cô này. Mỗi lần có chuyện gì không hài lòng về mẹ của cô, thì cô la khóc, kể lể, cô khóc như nhà có đám tang, khóc kể kéo dài có khi hơn 30 phút, đến lúc mệt quá, nằm dưới đất ngủ luôn. Cái bệnh hung dữ  của cô tôi nghĩ rằng thầy chạy  hết thuốc chữa.  Có một lần, mẹ của cô làm hư cái gì đó trong nhà, cô la lớn lên:  “ Bà ngu quá không biết gì hết”.    Ít lâu sau, cậu con trai của cô độ 12 tuổi, tôi cũng nghe cậu la lên và nói với bà ngoại của cậu:  ” Bà ngu quá”.    Hai đứa con của cô này, 1 trai 1 gái thì cãi nhau, đánh nhau, khóc la inh ỏi, mỗi khi bà ngoại và mẹ 2 cháu vắng nhà.

Tôi rất hãnh diện được làm con dân Việt, vì có nhiều vị đã trở nên tài ba lỗi lạc, không thua kém gỉ các sắc dân văn minh khác.   Qua sách báo, chúng ta đã biết điều này rồi, nhưng tôi rất xót xa đau lòng khi biết tin của FBI phổ biến như là: trong 10 hồ sơ đen  đang truy nã tội phạm, trong đó có 1 người Việt….hay trong cảnh lao tù tại đất nước  Hoa Kỳ này cũng có 1 số người cùng sắc dân Việt.

Để bới đi một số trường hợp bi thảm tệ nạn băng hoại trong xã hội, tôi thử đưa ra một biện pháp, tất cả chúng ta cùng suy ngẫm xem thế nào?

Bộ Giáo Dục  nên soạn tài liệu về Giáo Dục Gia Đình, song song với việc  soạn sách giáo khoa

Tài liệu về Giáo Dục Gia Đình, được in ra phổ viến  đến tận cùng xã phường. Vị hộ tịch taị xã phường phải là người có học vị đại học phải được hưởng lương bổng cao

Tại mỗi xã phường, đôi nam nữ nào thành vợ chồng, phải qua một lớp học 1 vài tháng với tài liệu này để hiểu biết thế nào là tình nghĩa vợ chồng và biết cách nuôi con khoẻ  dạy con ngoan. Những bài  đức dục trong nhà trường, phụ huynh phải biết để nhắc nhở con cái từ 3-4 tuổi đến tuổi vào trường học. Phụ huynh là thầy cô đầu tiên dạy về thói quen tốt tính tốt. Phụ huynh phải có tác phong đạo đức như một nhà mô phạm

Thực thi vấn đề này phải đều tay, thống nhất từ trên xuống dưới, mà 3 vị là Hộ tịch, Phụ huynh và Thầy Cô giáo có vai trò trách nhiệm, phải cuỡng bách, phải được ghi vào Hiến Pháp, Tránh “Đầu voi đuôi  chuột,  “Đánh trống bỏ dùi”.

Ngoài ra phụ huynh nên dẫn con em đến Chùa, nhà thờ  khi con cái mới lớn lên 3-4 tuổi để tập tành được những tính tốt, thói quen tốt, qua lời nhắc nhở khuyên  bảo của các bậc tu hành.

Thực  tế, trong cuộc sống, làm nghề gì, nghề nào cũng phải học, thế mà  làm cha làm mẹ là một vấn đề rất quan trọng đang bị bỏ ngõ, chỉ có được nhắc nhở khuyên răn bởi những vị tu hành, nhưng xin thưa là có bao nhiêu người chịu khó đến chùa, nhà thờ?… Mà đa số dành hiều thì giờ cho các cuộc vui chơi bên ly cà phê, chén rượu.

Ngoài ra  trẻ con còn ảnh hưởng rất nhiều về phim ảnh mang nội dung không lành mạnh.

Nếu tất cả người lớn  đều tốt, có đạo đức, có đầy đủ những đức tính trong đạo lý làm người :nhân nghĩa lễ trí tín, thì con em chúng ta học  đâu ra những thói hư tật xấu. Tôi đồng ý là không  có vấn đề nào  mà không có biệt  ngoại lệ!

Chúng tôi hy vọng tất cả đều thật sự quan tâm đến vấn đề này, để nhiều thế hệ trong tương lai mãi mãi tự hào chúng ta là sắc dân được mệnh danh là con rồng cháu tiên.

Mong lắm thay!

Dương Văn Phối