Người Xtiêng

      Dân tộc Xtiêng có dân số khoảng 66.788 người (1999), cư trú tập trung tại tỉnh Bình Phước (  toàn quốc có 81.708 người , Tây Ninh  có 1.654 người)

Tiếng Xtiêng thuộc nhóm ngôn ngữ Môn-Khmer trong ngữ hệ Nam Á .

Từ năm 1856  chữ viết bằng mẫu chữ la tinh.  Tiếng Xtiêng   viết bằng mẫu chữ la tinh đã được vị linh mục Henri AZÉMAR MEP đóng góp .

Tổ chức cộng đồng

Ngày nay người Xtiêng ở nhiều nơi đã định canh định cư, từng gia đình làm nhà ở riêng. Họ Điểu là họ phổ biến khắp vùng Xtiêng. Làng Xtiêng có truyền thống tự quản, đứng đầu là một già làng am hiểu tập tục, có uy tín lớn, tháo vát và thường là người giàu có ở làng. Mức giàu được tính bằng tài sản như: trâu, bò, chiêng, cồng, ché, vòng, trang sức và còn rất nhiều thứ khác nữa

Đặc điểm kinh tế:

 Có thể tạm chia dân tộc này thành  hai nhóm Bù  Đéc ở vùng thấp, biết làm ruộng nước và dùng trâu bò kéo cày từ khá lâu và nhóm Bù Lơ ở vùng cao làm rẫy là chủ yếu,sống gần gũi với người  M’Nông và người Mạ. 

 Thức ăn của họ chủ yếu là  gạo rau, và   tôm.  Trước đây ngưởi Stiêng thường ăn bằng tay nhưng gần đây đã ăn bằng bát điã.  Họ hay dùng rượu cần trong dịp hội hè

Văn hóa

 Người Xtiêng ưa thích âm nhạc, nhạc cụ thường thấy nhất là bộ chiêng 6 cái. Chiêng không được gõ ở ngoài nhà, trừ ngày lễ đâm trâu. Chiêng dùng trong hội lễ,  bộc lộ tình cảm, hòa giải xích mích giữa các gia đình. Ngoài chiêng còn có cồng, khèn bầu cũng được người Xtiêng ưa thích. Cuối mùa khô, họ hay chơi thả diều.

  Hôn nhân gia đình

    vừa  phụ hệ  vừa  mẫu hệ

Người Xtiêng lấy vợ, lấy chồng khác dòng họ. Thông thường con trai từ tuổi 19-20, con gái từ tuổi 15-17 bắt đầu tìm bạn đời. Sau lễ cưới chú rể về nhà cô dâu. Hiện nay, ở một số vùng con gái cũng về nhà chồng

Nhà cửa

Nhà ở của người Xtiêng không đồng nhất giữa các khu vực. Chẳng hạn ở Bù Lơ người Xtiêng sống trong nhà đất dài với gia đình lớn theo chế độ phụ hệ; ở Đắc Kia người Xtiêng cư trú trong nhà sàn, va nhà đất ngắn với gia đình nhỏ; ở Bù Đeh người Xtiêng lại sống trong nhà sàn dài với gia đình lớn theo chế độ mẫu hệ.

Bộ khung nhà người Xtiêng dù nhà sàn hay đất đều trên cơ sở vì hai cột (không có kèo). Căn cứ vào cấu tạo của bộ khung nhà đất của người Xtiêng hiện nay thì nhà đất của người Xtiêng là rất thô sơ. Nhà đất của người Xtiêng chỉ như là một cái chòi, mái được kéo gần sát mặt đất. Cửa ra vào rất thấp, mở ở hai đầu hồi và một cửa ở mặt trước nhà, mái trên cửa cũng phải cắt bớt hoặc làm vòng lên như ở nhà người Mạ.

Trang phục

 Người Xtiêng để tóc dài búi sau gáy, tai sâu lỗ, hoa tai bằng gỗ, ngà voi và xăm mặt, xăm mình với những hoa văn giản đơn. Mọi người nam, nữ, già, trẻ đều thích đeo các loại vòng. Trẻ em còn nhỏ đeo lục lạc ở hai cổ chân.

Trang phục của người Xtiêng khá đơn giản, đàn bà mặc váy, đàn ông đóng khố. Mùa đông người ta choàng một tấm vải để chống rét.

Tôn  giáo

 "vạn vật hữu linh", vật gì cũng có hồn, do đó họ thờ đa Thần, Thần Mặt Trời, Thần Mặt Trăng, Thần Gió, Thần Mưa, Thần Núi, Thần Sông, Thần Thác Nước....  Đối với người S'tiêng  thần Yang Liêng là vị thần, khai sáng ra vùng đất  hiện nay. Bên cạnh đó là các vị thần được tôn thờ như Thần Núi Yang Yumbra (cư ngụ trên đỉnh núi Bà Rá). Thần Thác Liêng Hur, người chiến thắng các Thần Thác Nước khác trong vùng.

Kitô giáo

Hạt giống Tin Mừng được gieo vào lồng đất người dân tộc thiểu số nói chung, dân tộc Xtiêng nói riêng từ giữa thế kỷ XIX.

  Lễ hội

Lễ hội lễ đâm trâu với tục hiến sinh để tạ ơn và cầu xin thần linh... Đặc biệt, lễ đâm trâu của người S'tiêng có thủ tục quay đầu trâu là một hình thức vay trả, ơn nghĩa trong cộng đồng.

Lễ hội  nhà mồ : những tượng nhà mồ

Xin coi video về người Stieng  Xin click    stieng

    Biên Khảo: PXK