|
THẰNG DÂN Tiểu Tử
Trong chuyện phiếm này, tôi gọi ” thời chú Sam” để chỉ miền Nam
trước tháng 4 năm 1975 và ” thời bác Hồ ” để chỉ miền Nam dài dài
sau đó. Cho thấy miền Nam trước có chú, rồi sau có bác thay thế nhau
chăm sóc tận t́nh. Thật là…đại phước! Hồi thời Pháp thuộc ( Phải lấy thời này để làm cái mốc cho thời chú Sam và thời bác Hồ. Bởi v́ không có Pháp thuộc th́ làm ǵ có bác Hồ, làm ǵ có chú Sam ? ), có ” ông Tây bà Đầm” ăn trên ngồi trốc. Người dân sanh ra vốn… thấp cổ bé miệng, không ngóc đầu lên được. Văn chương hồi đó hay viết ” dân ngu khu đen ” nghe thật miệt thị nhưng lại diễn tả rất rơ nét vị-trí… sát đất của người dân ( chỉ có ngồi lê dưới đất nên khu mới đen như vậy !) và xác nhận với chính sách ngu dân thời ấy, người dân ngu là cái chắc
Câu ” dân ngu khu đen ” cũng từ từ biến thể cho hợp thời trang ngôn
ngữ, và trở thành ” dân đen ” cộc lốc. Không… sáng sủa hơn bao nhiêu,
nhưng bớt được tiếng ” ngu ” cũng đă là một… tiến bộ. Không phải nhờ
vậy mà người dân khôn ra, lẽ dĩ nhiên. Nhưng hai tiếng ” dân đen ”
nói lên rơ rệt sự khác biệt giữa dân bản xứ da vàng và nhà cầm quyền
hồi đó, toàn là dân da trắng !
|
|
Nhớ lại một hôm, anh tôi và tôi đạp xe đi dạo bến tàu Sạc-ne (sau này gọi là bến Chương Dương và sau này nữa tên là… Tôn Đức Thắng ! ). Thấy hai tên lính lê-dương (légionnaire) Pháp, to như cái tủ đứng, ngồi chồng lên nhau trên một chiếc xích-lô đạp, làm chổng bánh sau lên. Anh phu xích-lô, ốm tong ốm teo, không biết làm sao để giải thích rằng ảnh không thể nào chở được hai người, v́ ảnh nhẹ quá. Ảnh bèn cầu cứu chúng tôi. Có lẽ ảnh thấy chúng tôi có vẻ học sinh sinh viên chắc biết ít nhiều tiếng Pháp nên nhờ thông-ngôn. Anh tôi ” ra tay nghĩa hiệp ” can thiệp. Một tên lê-dương túm ngực anh tôi, sừng sộ bằng tiếng Pháp : ” Đi chỗ khác ! Đồ cu li khốn nạn !”. Dĩ nhiên chúng tôi không đợi nói thêm một tiếng, vội vă phóng lên xe, đạp đi. Một đỗi xa nh́n lại thấy một thằng lê-dương đạp xích-lô chở một thằng lê-dương, chạy vù vù, cười hắc hắc ! C̣n anh phu xích-lô th́ hổn hển chạy bộ phía sau, chẳng nói chẳng rằng… Những h́nh ảnh đó bây giờ nhớ lại, đă sáu chục năm qua mà sao ḷng vẫn c̣n nghe căm phẫn
Sau hiệp định Genève, Pháp… phú-lơ-căng ( Âm tiếng Pháp ” Foutre le camp ” = dông mất – rất thông dụng thời đó ) Việt Nam bị chia làm đôi, lấy sông Bến Hải làm ranh giới. Người dân miền Bắc sống với cái-gọi-là tự do của miền Bắc. Người dân miền Nam cũng có cái tự do riêng của miền Nam. Cũng là ” tự do ” cả nhưng trong h́nh thức có rất nhiều dị-biệt. Bắc Nam bỗng trở thành hai xứ như là lạ hoắc ! Tuy nhiên, dù đất nước bị chia hai, cái ” khối ” người dân không có ǵ thay đổi, nghĩa là vẫn c̣n nguyên là những con cờ… Rồi miền Nam có ông vua Bảo Đại – chuyên sống ở Pháp – v́ thương dân nên gởi ông Diệm về Việt Nam tham chánh. ( Ông vua này th́ người dân biết từ lâu. Ít ra cũng biết… tên ! ). Rồi có ông Diệm, v́ thương dân nên… lật ông Bảo Đại rồi lên làm tổng thống. ( Ông này th́ người dân chỉ mới biết khi ổng trèo lên ghế tổng thống. Cứ nghe ra rả hằng ngày ” Toàn dân nhớ ơn Ngô tổng thống “, không biết rồi cũng phải biết ! ) Rồi có chú Sam, v́ thương dân Việt Nam, ra tay giúp đỡ ông Diệm hết ḿnh Người dân bắt đầu biết đến chú Sam với lá cờ nhiều sao và h́nh vẽ hai bàn tay nắm lấy nhau được dán lên nhiều món hàng ngoại quốc nhập cảng. Nh́n cái nhăn, người ta hiểu đơn giản là bàn tay chú Sam nắm bàn tay người bạn mà chú giúp đỡ. Chẳng nghe ai thắc mắc : ” Chú Sam muốn nói chú giúp ḿnh hay chú muốn nói tao bắt mày phải đi theo tao ? ” Người dân miền Nam vốn… thiệt thà ! Bây giờ, người dân hết là dân đen. Không phải được… đổi màu như người dân miền Bắc, mà là được tẩy sạch trong từ ngữ miền Nam. Tuy nhiên tùy hoàn cảnh, tùy trường hợp, tùy tâm trạng mà người ta cũng có gọi người dân bằng ” thằng dân “, nghe hơi nặng một chút. Nhưng riết rồi ” người dân ” hay ” thằng dân ” đều nghe cũng… xêm xêm ( Âm tiếng Mỹ ” Same same ” = như nhau ). Bởi v́, nặng nhẹ ǵ th́ người dân cũng đă quen được coi như không có kí lô nào hết xưa nay!
Lâu lâu người dân cũng nghe các chánh trị gia gọi ḿnh là ” khối
quảng đại quần chúng ” nghe thật… rổn-rảng khó hiểu nhưng lại khoái
lỗ tai, hoặc gọi là ” toàn thể nhân dân ” rất nho-nhă nhẹ nhàng, và
lắm khi gọi ” đồng bào thân mến ” nghe thật là… âu yếm ! Sướng chớ ! Mà thật vậy, có ai dám gọi ” thằng công dân ” đâu ? Thường th́ gọi ” người công dân ” hay ít lắm cũng gọi “anh công dân “. ( Chưa nghe ai gọi ” ông công dân”. Có lẽ tại v́ gọi như vậy, người ta sẽ nghĩ là có ” ẩn ư nhạo báng ” ! )
Từ ngày mang ” chức ” công dân, người dân được nhà nước chiếu cố…” đậm “. Ngày nào cũng kêu gọi ” Này công dân ơi ! Quốc gia đến ngày giải phóng…”. Rồi gần đến ngày bầu cử tổng thống, dân biểu v.v… luôn luôn được nhắc nhở ” đi làm bổn phận công dân “. Nhân nói đến vụ bầu cử, phải thấy lúc đó người dân được… trọng vọng đến mức nào. Các ứng cử viên hay các liên danh ứng cử, trong thời gian vận động bầu cử, đều hết lời ” o bế ” người dân. Hằng ngày, trên truyền thanh truyền h́nh, trên báo chí bích chương… họ cúi xuống nâng người dân lên như nâng trứng mỏng, nói ngon nói ngọt để người dân bầu cho họ. C̣n khuyên ” nên chọn mặt gởi vàng “, làm cho người dân thấy tự nhiên ḿnh… giàu ngang xương ! Cái lá phiếu trong tay người dân – bằng giấy – coi vậy… mà nặng kí ! Sau bầu cử, người dân được trả về cương vị b́nh thường của người dân, cộng thêm những người bị thất cử. Những người này, không cần hỏi ư kiến ai, cứ ” đánh trống thổi kèn” tuyên bố rân lên rằng “Chúng tôi đứng về phe người dân để đối lập với chánh quyền!” Làm như hễ là dân là phải đối lập với chánh quyền vậy ! Cũng chẳng thấy có người dân nào đứng lên phản đối. Đă nói: người dân miền Nam vốn… thiệt thà !
Bỗng một hôm, ” người ta ” đảo chánh ông Diệm. Người dân ngơ ngác bởi v́, trái với những lần bầu bán, lần này người dân không được ai ” hỏi thăm ” hết, thậm chí chẳng nghe ai tuyên bố theo… truyền thống rằng ” đảo chánh v́ dân ” ! Th́ ra,” người ta ” toàn là tướng tá, binh chủng này binh chủng nọ. Họ không phải…dân
|
||
” Họ ” đảo rồi, lại đảo nữa. Cuối cùng cũng lật được ông Diệm. Lần
này, người dân thấy có vẻ an toàn nên cũng xuống đường hoan hô. Thật
ra, trong thời đệ nhứt cộng hoà, người dân đâu có bị chèn ép đè đầu
cỡi cổ bốc lột tơi bời như thời Pháp thuộc. Người dân chỉ ” ngứa con
mắt ” ở cái lối trịch thượng ăn trên ngồi trốc quá lố lăng của gia
đ́nh ông Diệm, cộng thêm hành động kỳ thị tôn giáo quá lộ liễu. V́
vậy, khi ông Diệm và gia đ́nh bị lật xuống, người dân thấy như được…
nhổ cái gai trong con mắt, cho nên họ cũng vỗ tay hoan hỉ !
Rồi chú Sam ồ ạt đổ quân và đồ ” PX ” lên miền Nam mà chẳng thấy có
” trưng cầu dân ư “. |
Trong ” thời chú Sam “, mặc dù đang đánh giặc với Bắc Việt, người
dân vẫn đi lại thong thả, miễn là đừng…lội sông Bến Hải để ra ngoài
Bắc. Năm khi mười hoạ mới bị hỏi căn cước. Trong trường hợp vào ra ở
các ” lănh địa ” của chú Sam th́ lúc nào người dân cũng bị chú lính
của chú Sam hỏi giấy bằng tiếng Việt bỏ sai dấu:” Cán cuốc!Cán cuốc
!”. Chẳng thấy người dân nào …cười !
Cuộc sống tương đối dễ chịu, dễ…thở. Đùng một cái, Việt Cộng tổng tấn công ngay trong ngày tết Mậu Thân. Chúng tin tưởng rằng ” toàn dân miền Nam sẽ nổi dậy lật đổ chánh quyền !”. Té ra, người dân, v́ sợ, nên chỉ lo bồng bế nhau chạy ! Lần đó, Việt Cộng thất bại nặng. Lần đó, người dân thật sự thấy tận mắt Việt Cộng là ai, để sau đó biến sợ hăi thành căm thù. Chỉ cần một ng̣i nổ là nó bùng lên để ” quạt ” cho Việt Cộng một đ̣n ” chí tử “. Vậy mà không thấy chú Sam… nhúc nhích một ngón tay ! Chú không đánh trả, đă đành. Chú c̣n ngăn không cho quân đội quốc gia đánh trả. Chú đi một nước cờ mà không ai hiểu ǵ hết ! Và lần đó người dân nh́n chú Sam bằng một con mắt khác. Họ nói : ” Không biết cái thằng cha chú Sam này muốn cái ǵ ? Thiệt là ngược đời ! Kẻ thù th́ ḿnh biết rơ c̣n thằng bạn đồng minh nhai sơ-huynh-gum này th́ ḿnh…mù tịt !”.uộc sống tương đối dễ chịu, dễ…thở. Đùng một cái, Việt Cộng tổng tấn công ngay trong ngày tết Mậu Thân. Chúng tin tưởng rằng ” toàn dân miền Nam sẽ nổi dậy lật đổ chánh quyền !”. Té ra, người dân, v́ sợ, nên chỉ lo bồng bế nhau chạy ! Lần đó, Việt Cộng thất bại nặng. Lần đó, người dân thật sự thấy tận mắt Vho Việt Cộng một đ̣n ” chí tử “. Vậy mà không thấy chú Sam… nhúc nhích một ngón tay ! Ciệt Cộng là ai, để sau đó biến sợ hăi thành căm thù. Chỉ cần một ng̣i nổ là nó bùng lên để ” quạt ” chú không đánh trả, đă đành. Chú c̣n ngăn không cho quân đội quốc gia đánh trả. Chú đi một nước cờ mà không ai hiểu ǵ hết ! Và lần đó người dân nh́n chú Sam bằng một con mắt khác. Họ nói : ” Không biết cái thằng cha chú Sam này muốn cái ǵ ? Thiệt là ngược đời ! Kẻ thù th́ ḿnh biết rơ c̣n thằng bạn đồng minh nhai sơ-huynh-gum này th́ ḿnh…mù tịt !”..
Từ chỗ nhận định nói trên, người dân bắt đầu nghi ngờ cái ư nghĩa
của hai bàn tay nắm lấy nhau dưới lá cờ nhiều sao làm nền cho loại
nhăn dán trên các đồ viện trợ. Ai cũng nghĩ rằng cái nhăn đó có…hai
mặt. Giống như chú Sam, chú cứ phải nhai sơ-huynh-gum liền tù t́ để
không ai ” bắt gân mặt ” mà đoán chú đang nghĩ ǵ, bởi v́ chú muốn
giấu ” cái mặt bên kia ” của chú, không phải giấu với địch mà giấu
với thằng bạn đồng minh ! Thế mới đau !
|
||
Rồi th́ ” cơm klhông lành canh không ngọt ” giữa chú Sam và ông Thiệu ( tổng thống đệ nhị cộng hoà – xin nhắc ại cho những ai không… muốn nhớ ! ) Đùng một cái, ông Thiệu ra lịnh bỏ Pleiku/ Kontum rút hết quân về vùng Duyên Hải. Quân đội và dân chúng ngạc nhiên đến bàng hoàng, bởi v́ đă bị Việt cộng tấn công đâu mà phải rút ? C̣n phía Việt cộng th́… giật ḿnh vội vă ” nâng cao cảnh giác “, nín thở bất động , bởi v́ không biết ” thằng ngụy ác ôn này định dở tṛ ǵ đây ?”. Người ta đồn ( Hồi này, tin đồn đi nhanh hơn hỏa tiễn và người dân miền Nam chỉ sống bằng… tin đồn ! ) rằng ông Thiệu giận lẫy thằng bạn đồng minh ” xỏ lá ” nên chơi một cú cho nó xanh mặt ! Không biết chú Sam có xanh mặt hay không chớ thằng dân th́ xanh mặt dài dài… Bởi v́ không biết không hiểu ǵ hết. Cứ thấy quân đội tự nhiên rút chạy là cắm đầu chạy ! Mà có hỏi quân đội th́ – than ôi ! – quân đội cũng bù trất ! Vậy là kinh hoàng, là hỗn loạn ! Vậy là cứ… nhắm mắt chạy. Càng chạy càng sợ ! Càng sợ càng chạy ! Người dân giống như những con cờ bị người chơi cờ hất trọn bàn cờ xuống đất, văng tung toé khắp nơi, rơi vào hốc vào kẹt, rơi vào lỗ cống đường mương… Ai biết ? Ai thèm biết ? Nghĩ mà thương cho người dân miền Nam ” sanh chẳng gặp thời “…
Từ miền Trung dài vô Sàig̣n, chỗ nào cũng thấy chạy. Dân chạy trước.
Phía sau dân là quân đội. Phía sau quân đội, xa thật xa, là Việt
cộng. Họ đă mất thời gian ” điều nghiên t́nh h́nh ” để nhận thấy
hiện tượng ” ngụy quân ” rút đi là có thật. Thế là ” ta ” xua quân
chạy theo ” toé phở ” nhưng vẫn láo phét rằng ” quân ta đuổi chúng
nó chạy…toé khói ” ! ” Thời chú Sam ” được hạ màn vào cuối tháng tư năm 1975. Màn không được hạ từ từ theo đúng ” điệu nghệ sân khấu ” với giàn kèn đồng thổi bản ” ̣ e rô be đánh đu ” ! Màn bị hạ… cái rẹt như bị đứt giây, bởi v́ anh hạ màn… bỏ mẹ nó xuống cho rồi để c̣n vắt gị lên cổ chạy cho kịp nhảy lên chiếc trực thăng di tản cuối cùng ! Chú Sam ” gô hom ” để lại miền Nam vô số sơ-huynh-gum đă… nhai rồi và một lô con lai, có trắng có đen… gọi là kỷ niệm ! Đây nói về người dân vào ” thời bác Hồ “…
Số là…
Báo chí, truyền h́nh chụp ảnh quay phim liền tù t́, cho thế giới
thấy rằng ” chính quân đội và nhân dân ta đă tiến công ủi sập chính
quyền miền
Nam
“. Trong màn diễn xuất đó, họ quên mất người dân nên chỉ thấy có lèo
tèo mấy anh Giải Phóng ! Trong lúc đó, dân chúng – khá đông – đứng
xa xa nh́n một cách bàng quan, không hiểu “tại sao không chạy thẳng
cha nó vô cho rồi, chớ đóng cổng làm chi để rồi phải ủi sập mới vô
được, thiệt… làm chuyện ruồi bu !”
Vậy là…giải phóng ! Người dân cũng có vỗ tay. Hết chạy loạn là… vui rồi. Hết giặc, con cái hết đi lính… là vui rồi. Một phóng viên miền Bắc phỏng vấn một bà già miền Nam : ” Thế… bà má có vui không nào ? “. Trả lời : ” Ờ… vui chớ ! Nhờ có mấy ông giải phóng về kịp nên mới yên ! Chớ không, tụi Việt Cộng nó pháo kích riết chắc chết quá !”. Ở một nơi khác, phỏng vấn một anh xích lô, anh ta trả lời : ” Vui chớ sao không vui ! Đạp xích lô lúc nào cũng bị tụi nó nghi là Việt Cộng”. Rồi anh chỉ vào mặt ḿnh : ” Anh coi ! Mặt tui vầy mà là Việt cộng à ?” Mà vui thật ! Ở Sàig̣n đông lắm. Thiên hạ đi đầy đường. Xe hơi, xe gắn máy, xe đạp… nối đuôi nhau nhích nhích. Vậy mà chẳng thấy ai gây gổ với ai, cũng chẳng nghe ai nóng nảy tin một tiếng kèn ! Đó là lần đầu tiên người dân tự động ” xuống đường “, không phải để đấu tranh mà là để đi coi… bộ đội ! Cũng giống như đi coi chợ phiên sở thú. Vui lắm ! Gánh hát mới khai diễn chưa kịp đánh trống thổi kèn quảng cáo mời mọc mà đă được khán giả bốn phương kéo tới xem thật đông như vậy th́ thật là…” thành công, thành công, đại thành công !” Người dân cũng thấy khoái bởi v́ toàn là đào kép mới – cái ǵ lạ cũng hấp dẫn – và bởi v́ được đi coi…thả giàn. Sau mấy lớp hài hước mở màn như chuyện mấy anh bộ đội nói dóc nói phét ” Hà Nội cái ǵ cũng có “, chuyện ” nhà ỉa nhà đái… trong xô “.v.v… sân khấu bỗng chuyển sang bi hài kịch mà trong đó người dân được kịch tác gia cách mạng đẩy lên đóng vai chánh ! Người dân ngạc nhiên dở khóc dở cười… Vai chánh đó có cái tên nghe lạ hoắc : ” nhân dân làm chủ ” !
Từ một tay ngang bước lên sân khấu, dĩ nhiên là cần được các đạo
diễn chăm sóc dạy dỗ tận t́nh để người dân được… lột xác biến thành
kịch sĩ.
Tiếp theo là đi học tập ba hôm về đường lối chủ trương của cách mạng.
Thượng vàng hạ cám ǵ cũng phải học tập ráo. Cùng ngồi chung với
nhau – thường th́ ngồi dưới đất v́ không có đủ băng đủ ghế, và v́
không đủ chỗ nên ngồi cả ra hàng ba, ra sân – cùng nghe chung những
ǵ mấy cán bộ nói. Và v́ mấy cha cán bộ nói dài quá, lại thay nhau
nói cùng một đề tài bằng những lời lẽ y chang như nhau nên người ”
nhân dân “, kẻ trước người sau, cùng chung nhau… ngáp ! Suy cho cùng,
ngáp cũng là một cách… phát biểu. Nó nói lên sự mệt mỏi chán chường.
Về sau, khi đă…” quen nước quen cái ” với những buổi hội họp học tập,
với cái gọi là ” Đảng lănh đạo, Nhà nước quản lư “…cách ” phát biểu
” độc đáo đó đă được người dân ” khai triển ” rất thoải mái, không
phải giơ tay xin phép ai hết và cũng không sợ bị quy tội ” bôi bác
không khí nghiêm túc của hội trường “. Để thấy ” Trong chế độ ta,
nhân dân vẫn làm chủ… cái ngáp của ḿnh đấy chứ !”.
Thế nhưng, có hai cơ quan mà nhân dân không được làm chủ : đó là
tổng cục kế hoạch và ngân hàng. Chỉ có hai cơ quan này là đặc biệt
mang nhăn ” Nhà Nước ” nên được gọi là ” Tổng cục kế hoạch Nhà Nước
” và ” Ngân Hàng Nhà Nước “. Nhà Nước nắm cái tổng cục để độc quyền
lên kế hoạch… hốt bạc đổ vào ngân hàng của Nhà Nước, vậy là an toàn
nhứt rồi ! Người ta nói : ” Đồng tiền là huyết mạch, Nhà Nước nắm
cái huyết mạch đó là nhân dân… nhăn răng ! ” Nói như vậy là có ư bôi
bác chế độ. ” Hăy nhớ rằng, trong chế độ ta có sự phân công rơ rệt :
Đảng lănh đạo, Nhà Nước quản lư, Nhân Dân làm chủ.
Muốn quản lư, Nhà Nước phải nắm cái… hầu bao chứ. Không có cái đó
th́ quản lư cái đếch ǵ được. Rơ như thế đấy !”. Lư luận chắc nịch
như đinh đóng cột, nhân dân chỉ c̣n nước đi chỗ khác chơi.
Có nói, đến chừng đói ră ruột ra th́ cũng phải câm lại thôi. Đỉnh cao trí tuệ là ở chỗ này đấy ! Sau khi đă học tập tốt, nghĩa là người nhân dân đă rành bài bản để đóng vai ” nhân dân làm chủ “, người nhân dân phải biết ” đi thưa về tŕnh “. Nói cho văn vẻ chớ thật ra là đi đâu phải xin giấy di chuyển của chánh quyền nơi cư ngụ và về phải tŕnh lại giấy di chuyển có đóng dấu nơi ḿnh đă đến. |
||
Sau giải phóng, người dân miền Bắc đua nhau vào Nam để ” cứu trợ đồng bào ruột thịt miền Nam sống trong sự kềm kẹp của bè lũ ác ôn Mỹ Ngụy, đói khổ thiếu thốn vô cùng “. C̣n người dân miền Nam, ít lâu sau, cũng lục tục kéo nhau ra miền Bắc, không phải để ” tham quan ” mà để… thăm nuôi thân nhân bị đưa đi tập trung cải tạo ngoài đó. Kẻ vô người ra như vậy thật là một sự… giao lưu đáng đồng tiền bát gạo, bởi v́ nó ” mở mắt ” người dân của cả hai miền. Để thấy rằng dù ” ở ” với bác Hồ hay ” ở ” với chú Sam, người dân vẫn là những con cờ, không hơn không kém ! Bây giờ, gần ba chục năm sau giải phóng, cuộc sống miền Nam cũng đă ổn định, nghĩa là người dân vẫn… sống nhăn, không phải nhờ khẩu hiệu ” dân giàu nước mạnh…” mà nhờ biết xoay sở để sinh tồn. Cũng có hàng hoá đầy chợ. Cũng có quán xá đầy đường. Cũng có vài tờ báo của đảng / đoàn / cơ quan để đọc – vài tờ cũng đủ… chán, đâu cần phải ba mươi tờ như ” thời một loại “cục ” lúc nào cũng thấy… nằm ch́nh ́nh trên các DVD và băng nhạc dưới dạng con tem, trên đó có ghi rơ tên chương tŕnh, hăng sản xuất, số giấy phép, mă số và hàng chữ đỏ “Nghiêm cấm in sao dưới mọi h́nh thức “.
Đảng vẫn lănh đạo, Nhà Nước vẫn quản lư và Nhân Dân vẫn… làm chủ,
lẽ dĩ nhiên ! Tiểu Tử |