Đạo Trời và Sùng bái Tổ Tiên

 Khoa khảo cổ cho biết rằng người Việt sơ  khai dần dà nghĩ  tới quyền lực siêu nhiên  cao hơn các Thần Minh nữa.  Những kinh nghiệm nông nghiệp đã cho họ sự suy nghĩ đó..  Quả thực từ lãnh vực nghề nông, họ dần dà nghiệm thấy ngày đêm đều đặn thay nhau, mặt trời mặt trăng lặn rồi mọc  theo chu kỳ nhất định, và bốn mùa luân chuyển  điều hòa không hề sai lạc.  Các hiện tượng  thiên nhiên này gợi cho họ tin có một  đấng cai quản vũ trụ.  Đấng ấy họ gọi là Ông Trời    Ông Trời tạo dựng vũ trụ, tạo dựng các loài vật hung dữ, tạo dựng các Thần Minh và tạo dựng con người.  Ngài được gọi là Đấng Hóa Công.  Đây câu thơ của thi hào Nguyễn Du:

                     Phũ phàng  chi bấy Hóa Công

Ngày  xanh mòn mỏi  má hồng phôi pha

Người Việt tin các hiện tượng  bão táp, phong ba, sấm sét... chính là sức mạnh oai quyền của Ông Trời mà thôi.  Ông Trời  cầm số phận con người trong tay. Các Thần Minh chỉ là những đồ đệ để Ông Trời sai khiến mà thôi.  Như vậy đạo thờ Ông Trời của người Việt đã có từ thời thượng cổ.  Cũng từ thời thượng cổ, người Việt đã tin có thế giới vô hình. Con cái của Tổ Tiên Việt tự hào về đạo Trời và nhận quyền uy của Ông Trời trong những câu ca dao dưới đây:

Dù ai nói ngược nói xuôi,

Ta đây vốn giữ đạo Trời khăng khăng.

 Khoa khảo cổ  cho biết rằng khởi thuỷ người Việt thượng cổ nghiệm thấy cơn mộng mị trong lúc ngủ và hiện tượng chết rồi lại tỉnh. Từ cảm nghiện đó, họ phát sinh ra ý niệm linh hồn khác thể xác.  Khi bất tỉnh thì hồn lìa  thân thể trong chốc lát.  Khi chết thì hồn  lìa khỏi thân xác.  Xác chết mà hồn không chết.  Khi con người chết, thì vong hồn ( linh hồn người chết) không bị tiêu diệt  nên hằng  liên hệ cảm thông với kẻ còn sống nhất là giữa những người thân thích

Nông  nghiệp  là một nghề chính của dân Việt ngay từ thời   hình thành Xã Hội Việt .  Nó là một nghề nặng nhọc  cần nhiều nhân lực, nên tổ tiên  người Việt   thường sinh ra nhiều con và thành lập  đại gia đình  đông con. Trong gia đình  đông con, khi cha mẹ chết  đi, thì người Việt vẫn tin rằng  vong hồn cha mẹ tuy âm dương hai đường khác nhau song vẫn  thường dự vào cuộc sống của con cháu, của gia đình khi con cháu có điều vui điều buồn điều lo sợ  trong đời sống nông nghiệp nặng nhọc .

Tổ Tiên  thường phù hộ  cho con cháu nên đôi khi cũng báo mộng  cho con cháu biết mà đề phòng tai ách..  Cha mẹ lúc sống  là ân nhân thứ nhất của mình, nên con cháu phải kính hiếu để tỏ lòng biết ơn, lúc chết đi cũng phải sùng bái không những để tỏ lòng biết ơn mà còn mong các ngài khôn thiêng phù hộ cho nữa  Như vậy, Đạo Sùng Bái Tổ Tiên  của người Việt có từ thời kỳ  nông nghiệp manh nha.

        Đạo Trời và Tổ Tiên sẵn sàng liên kết với các tôn giáo 

                                       để xây dựng xã hội Việt 

Sống bằng nghề nông,  con cái bám  vào bố mẹ, bố mẹ bám vào ông bà để cùng nhau sống và dùm bọc lẫn nhau .Vì  nông nghiệp là  một nghề cần nước  và thời tiết tốt thì người nông gia mới được mùa, mà nước và thời tiết  tốt  vượt quá khả năng của con người,   Khi thiếu nước cày ruộng  thì người ta cầu Trời mưa nước xuống. Trời và  Tổ Tiên  phải được tôn kính  và biết ơn.   Tôn kính và biết ơn là những  tình cảm  đặc biệt của người Việt xưa và nay đối với Trời và Tổ Tiên . Tình cảm đó  lan ra mọi người trong gia đình  từ vợ chồng con cái, cháu chắt, anh em ruột thịt cho tới những người khác ngoài gia đình , vì người ta cảm thấy mình không thể sống lẻ loi mà không cần giúp đỡ lẫn nhau.

Tình cảm của đạo Sùng bái Tổ Tiên rất mạnh đến nỗi nó chi phối guồng máy cai trị đất nước từ thời kỳ  thành lập nước Văn Lang đầu tiên  của dân tộc Việt. Lịch sử cho biết  rằng nền hành chánh nước Văn Lang dưới triều đại các vua Hùng Vương là một nền hành chánh tản quyền.  Mặc dầu có quyền  cao nhất trên đất nước, nhưng vua chia quyền  cho các tộc, phong các tộc trưởng làm  Lạc Hầu Lạc Tướng trực tiếp  cai trị người của mình. Các tộc  chính là  hình thức  của xã hội gia đình lớn hoặc nhỏ.  Trong xã hội gia đình lớn nhỏ này, tình cảm chi phối mọi hoạt động.  Có thể nói nền hành chánh người Việt xa  xưa nặng về nhân bản và tình người. Có thể nói rằng  ý thức hệ dân Việt ngay từ xa xưa là ý thức hệ nhân bản lấy người làm trọng.

Chính vì lấy con người làm trọng nên ngay từ nguồn Văn hóa  Việt sẵn tinh thần bao dung, mở cửa tiếp thu những tư tưởng tốt đẹp phục vụ cho con người bất cứ từ đâu tới, miễn là đem hạnh phúc cho số phận con người.  Ngay từ  những thế kỷ đầu Tây Lịch, Văn hóa Việt  đã đón nhận  Khổng Giáo Lảo Giáo Phật Giáo và Ấn Giáo vì cùng một cứu cánh  phụng sự con người cùng  ý hướng thăng hóa tư tưởng tâm linh con người nên tốt,  làm vơi đi những khổ đau do sự tranh dành quyền lợi và quyền hành.   Về sau này, Văn hóa Việt lại một lần nữa, nhận Hồi Giáo và Thiên Chúa Giáo để tiếp thu những khía cạnh mới của nhân bản ngõ hầu phong phú hóa tình cảm tha nhân  của mình và thăng hóa  giá trị con người.   

            Văn hoá Việt chịu ảnh hưởng tôn giáo ngoại nhập 

Nguời Việt nói chung thì đều  thờ Trời và tôn kính tổ tiên, lấy chữ Hiếu thảo làm mẫu mực cuộc sống. Đạo này xuất phát từ dòng máu người Việt.     Ngoài ra   người Việt  còn có những niềm tin khác nhau, những niềm tin này  xuất phát từ những nguồn gốc khác nhau. Người có niềm tin này, người có niềm tin kia.   Trước năm 1069, khi   đất Việt  còn  quốc  hiệu Đại Việt   miền Bắc tiếp cận Trung Quốc, miền Nam  ranh giới tới Đèo ngang  tiếp giáp với nước Chiêm Thành, thì  người Việt  chịu ảnh hưởng  đạo Phật ngành Đại Thừa  về mặt tâm linh, chịu ảnh  hưởng Nho Giáo về mặt luân lý  giao tế  xã hội, chịu ảnh  hưởng  Lão  Giáo về mặt lối sống, chịu ảnh  hưởng Đạo Giáo Dân Gian về mặt mê tín dị đoan.

Tất cả những tôn giáo này đều được nhập cảng từ Trung Hoa trong dòng thời gian Bắc Thuộc hơn ngàn năm từ năm 111 trước Công Nguyên tới năm 939 sau Công Nguyên . Hiện nay trong ngành kiến trúc nhà cửa  có các loại cửa sổ  hình bông sen của Phật Giáo được phổ cập tại Việt  Nam                                                                                            Chùa Dâu Bắc Ninh (xây thế kỉ 3)

 Sau năm  1069,  đất Việt  bành trướng xuống miền  Nam từ thời vua Lý Thánh Tôn, vượt  qua ranh giới  Đèo Ngang, tới tận Cà Mau  vào năm 1802 dưới thời  Chúa Nguyễn Phước  Ánh.  Trong thời gian  bành trướng này,  vương quốc Chiêm Thành  kéo dài từ Đèo ngang  tới miền Đông Nam Bộ  sát nhập vào đất Việt,  thì Văn Hóa Ấn Giáo của  Chiêm Thành  sát nhập vào Văn Hóa Việt. 

Người Việt Quảng Nam,  người Việt Nha trang, người Việt Phan Thiết, người Việt Tây Ninh  vvv... chịu ảnh  hưởng Hồi Giáo  và  Ấn Giáo  rất nhiều. Đến khi  vùng Nam Bộ của vương quốc Chân Lạp  sát nhập đất Việt vào năm 1802 thì   Văn  Hóa Chân Lạp gồm  đạo Phật ngành Tiểu Thừa  và Ấn Giáo cũng sát nhập vào Văn  Hóa Việt                           Tháp Chàm taị Mỹ Sơn thờ thần Shiva Ấn Giáo

Vào thế kỷ 16,  Thiên Chúa Giáo  du nhập  đất Việt, Văn hóa Việt lại sẵn sàng đón nhận. Hiện nay con số người Việt  thấm nhuần  luồng tư tưởng  tôn giáo này  lên tới 8 triệu người.

Thiên Chúa Giáo  đem vào Văn hóa Việt lối kiến trúc  Gothic, một lối kiến trúc đặc trưng của người Châu Âu để xây dựng  nhà thờ và cung điện  ( gothic: phần chính diện  được trang trí bằng những khung ô đối xứng,các bông gió  trang trí, và những hoa văn họa tiết, cổng vòm nhọn)   Nhà thờ Lòng Sông ở thôn Sanh Phương, xã Phước Sơn, huyện Tuy Phước, Bình Định  được xây dựng  theo lối kiến trúc này

( Các quí vị  có thể   click Phật Giáo,  click Nho Giáo,  và  click Thiên Chúa Giáo nếu các quí vị  muốn tìm hiểu mỗi  tôn giáo.