Những đặc điểm văn hóa

            của 6 tỉnh vùng Tây Bắc nước Việt

 Vùng Tây Bắc gồm 6 tỉnh :

Lào Cai,   Lai Châu,   Điện Biên,  Sơn La ,Yên Bái  và Hòa Bình

Điện Biên ,  Lai Châu,  Lào Cai   là 3 tỉnh có biên giới với  Trung Hoa. Riêng Điện Biên còn có biên giới với Lào.

A Pa Chải là điểm cực Tây trên đất liền của Việt Nam, vùng giáp biên 2 nước  Trung Hoa và Lào  thuộc xã Sín Thầu, huyện Mường Nhé, cách tỉnh lỵ Điện Biên Phủ   khoảng 250 km. Nơi này được mệnh danh là "1 con gà gáy cả 3 nước đều nghe thấy".

Mốc    O   (zero)
 

  Mốc  O (zero) dựng ở  A Pa Chải .    A Pa Chải  nằm ở độ cao 1864 m so với mực nước biển, nơi đây tập trung chủ yếu người dân tộc Hà Nhì và một số dân tộc thiểu số khác  trong đó có dân tộc  H'Mông .   A Pa Chải trong tiếng Hà Nhì có nghĩa là vùng đất bằng phẳng, rộng lớn.

Chợ phiên A Pa Chải, nằm ở ngã ba biên giới Lào-Việt-Hoa.   Vào các ngày 3, 13, 23 mỗi tháng đều có chợ phiên ở đây.   Người dân ba nước qua lại trao đổi hàng hóa với nhau. Chợ phiên không có gì đặc sắc, hàng hóa không nhiều, vì đây không phải cửa khẩu quốc tế, buôn bán chỉ là “tiểu ngạch”.    Tuy nhiên,   Chợ phiên A Pa Chải  là nơi trao đổi  3 văn hóa  Lào-Việt-Hoa

Điện Biên  giáp với các tỉnh  Vân Nam của Trung Hoa ở phía Bắc,tỉnhPhongsaly của Lào ở phía Tây, các huyện Pak Xeng, Pak Ou thuộc tỉnh    Luangprabang của Lào ở phía Tây Nam.

                        Mốc 17   thuộc địa phận xã Mù Cả, Mường Tè, Lai Châu

                        Mốc 100      thuộc địa phận thành phố Lào Cai

VùngTây Bắc gồm 6 tỉnh với diện tích trên 5,64 triệu ha với 3,5 triệu dân .  Riêng tỉnh Sơn La diện tích và dân số lớn nhất

Dân tộc 

Vùng Tây Bắc có các  Dân tộc  : Việt,  Dao,  H'Mông,  Tai,  Giấy, Thai,  Hà  Nhì,

                                                     Tày,   Mường  Lào,  Cống,    Si La    ( 12  dân tộc )

   Việt   ( Kinh)  &   Dao              ở  cả  6 tỉnh

   H'Mông                                   ở    5   tỉnh  trừ  Hòa Bình

    Tày                                        ở    4   tỉnh  trừ  Lai Châu  & Sơn  La

    Tai                                         ở    3  tỉnh  Lai Châu & Sơn  La  & Hoà Bình

   Thai                                         ở    2   tỉnh  Điện Biên   &  Lao Cai

    Giáy                                       ở    2   tỉnh  Điện Biên  &   Lai Châu 

    Mường                                   ở    2   tỉnh  S ơn La  & Hoà Bình

      Lào,  Hà Nhì,  Cống, Si La       chỉ ở  tỉnh     Điện Biên

Đời sống Kinh Tế

Tây bắc là vùng có sự phân bố dân cư theo độ cao rất rõ rệt:

Vùng rẻo cao  (đỉnh núi) là nơi cư trú của các dân tộc thuộc nhóm ngôn ngữ Mông - Dao, Tạng Miến,với phương thức lao động sản xuất chủ yếu là phát nương làm rẫy, phụ thuộc rất nhiều vào thiên nhiên;

 Vùng rẻo giữa  (sườn núi) là nơi cư trú của các dân tộc thuộc nhóm ngôn ngữ Môn - Khmer, phương thức lao động sản xuất chính là trồng lúa cạn, chăn nuôi gia súc và một số nghề thủ công;

Còn ở vùng thung lũng, chân núi là nơi sinh sống của các dân tộc thuộc nhóm ngôn ngữ Việt - Mường, Thái - Kadai,điều kiện tự nhien thuận lợi hơn để phát triển nông nghiệp và các ngành nghề khác.

Nương  rẫy, ruộng ở vùng Tây Bắc được thực hiện ở các  dộ cao khác nhau :

Sự khác biệt về điều kiện sinh sống và phương thức lao động sản xuất cũng gây ra sự khác biệt văn hóa rất lớn! mặc dù văn hóa chủ thể và đặc trưng là văn hóa dân tộc Thái.

Riêng  về  cánh đồng Điện Biên rộng lớn với đất đai màu mỡ, được coi là vựa lúa của vùng Tây Bắc, Tại các vùng Mường Nhé, Si Pa Thìn, Điện Biên có rất nhiều thuận lợi để tập trung phát triển chăn nuôi các loại gia súc theo hướng kinh tế trang trại

Đời sống văn nghệ

  VùngTây Bắc là tên gọi theo phương vị lấy thủ đô Hà Nội làm chuẩn, là địa bàn của các tỉnh: Điện Biên,Lai Châu, Sơn La, Lào Cai, Yên Bái, Hòa Bình,  xứ sở của hoa ban nở trắng rừng,. Các dân tộc Tây Bắc từ xa xưa rất ưa thích múa. Những điệu múa dân gian vùng Tây Bắc vừa mang đậm bản sắc văn hóa các tộc người, lại vừa thể hiện tính nghệ thuật cao qua từng bước đi, điệu nhảy. Trong mỗi điệu múa còn chứa đựng tâm hồn, tình cảm và cả cốt cách của người dân miền núi.   Múa dân gian Tây Bắc hấp dẫn, có sức lôi cuốn mạnh mẽ, bởi trong đó chứa đựng nhiều giá trị nhân văn, nhiều khát vọng của con người. Múa như ngọn lửa diệu kỳ cháy mãi lên ca ngợi những gì là tốt đẹp nhất của tình yêu và cuộc sống.   Chúng ta hãy làm quen với một số điệu múa nổi tiếng của các dân tộc ở Tây Bắc.

Dân tộc Thái nổi tiếng với điệu múa xòe.    Những cuộc tụ họp đông vui có thể múa xoè quanh đống lửa, quanh hũ rượu cần với sự tham gia đông đảo của già trẻ, trai, gái trong tiếng chiêng, tiếng trống rộn ràng.

Bắt nguồn từ cuộc sống, những điệu múa dân gian của người Thái Tây Bắc sống mãi với thời gian, là món ăn tinh thần không thể thiếu. Để rồi qua mỗi điệu múa, mỗi người thêm yêu đời, yêu người, tự tin bước vào một ngày mới tốt đẹp hơn. Cũng vì vậy các điệu múa Thái đã trở thành vốn văn hóa quý báu, là niềm tự hào của người Thái Tây Bắc

Theo các già làng cho biết, có tới 32 điệu xoè, nay chỉ còn giữ được một số điệu. Xoè vòng sôi nổi bao nhiêu thì xoè điệu nhẹ nhàng, tinh tế bấy nhiêu. Xoè nón thì thật duyên dáng và hấp dẫn... Các cô gái Thái trong điệu xoè nón với chiếc nón trong tay lúc chạm vào lúc mở ra từ từ từng cánh như bông hoa trắng muốt. Có lúc nón lao nhanh trên đầu, lúc lại nhẹ nhàng quay trên vai, nghiêng nghiêng bên má, khi e thẹn xoay tròn trước ngực rồi lại dập dờn như cánh bướm múa .

Dân tộc Mường nổi tiếng với điệu Múa sạp

Múa sạp   là điệu múa dân gian đặc sắc trong những dịp vui, trong lễ hội xuân, ngày nay phát triển rộng ra nhiều dân tộc khác. Đạo cụ cần thiết cho múa sạp phải có hai cây tre to, thẳng và dài làm sạp cái và nhiều cặp sạp con bằng tre nhỏ hay nứa (đường kính 3 đến 4 cm, dài 3 đến 4 m). Khi múa, người ta đặt 2 sạp cái để cách nhau vừa đủ để gác hai đầu các cây sạp con, từng cây sạp con đặt song song, cách đều nhau chừng hai gang tay tạo thành dàn sạp. Người múa chia ra một tốp đập sạp và một tốp múa, mỗi tốp có thể từ vài cặp trai gái đến nhiều cặp, càng nhiều, đội hình càng phong phú sinh động .

Tốp đập sạp: Mỗi đôi trai gái ngồi 2 đầu một cặp sạp con và gõ theo nhịp 4/4, cứ 3 lần gõ sạp con lên sạp cái thì một lần gõ 2 sạp con vào nhau tạo ra âm thanh, tiết tấu cho múa, vừa gõ vừa hát.

Tốp múa: Lần lượt từng cặp trai gái nhảy vào dàn sạp, mỗi người cầm một chiếc khăn màu dài, khi tung lên, khi uốn lượn quanh người. Động tác khi lướt nhẹ nhàng, uyển chuyển, lúc dồn dập quay, nhảy, bay trên sạp; đội hình uốn lượn quấn quýt, biến đổi ngang, dọc, chéo, tròn, tất cả đều diễn ra trên dàn sạp và phải đúng nhịp, làm sao khi hai sạp con chập vào nhau thì không bị kẹp chân vào. Cứ 2 tốp gõ sạp và nhảy múa thay nhau trong tiếng cồng, tiếng trống nhịp nhàng, sôi động. Cuộc vui kéo dài không biết chán, cuốn hút mọi người rất hào hứng, say sưa.

Dân tộc    H’ M ông nổi tiếng với điệu Múa khèn

Múa khèn là múa dân gian trong các cuộc vui, trong hội hè và phiên chợ xuân, là điệu múa của nam giới, rất độc đáo, có tinh thần thượng võ, tính cách mạnh mẽ, dũng cảm, nhanh nhẹn, khéo léo, tài hoa với nhiều yếu tố nghệ thuật và kỹ thuật cao, phải vừa thổi khèn vừa múa mà không được để khèn ngắt quãng. Động tác múa khèn phong phú, đa dạng. Người ta thống kê được 33 động tác, tổ hợp múa khèn

Cây khèn vừa là nhạc cụ độc đáo, gồm nhiều ống trúc nhỏ ghép lại, có thể thổi hơi ra, có thể hít hơi vào; khèn vừa là đạo cụ múa có cấu tạo phù hợp với dáng khum người và các thế quay, nhảy... Tiếng khèn có thể một lúc phát ra đa âm, nhiều bè, vang xa trầm hùng như tiếng của gió ngàn, của suối reo, chim kêu, vượn hót, tiết tấu theo nhịp 4/4 hoặc 2/4 thích hợp với các động tác múa khèn:

Vang vọng núi rừng tiếng khèn gọi bạn

 Điệu múa khèn nghiêng ngả tán ô đen

Có thể nhiều chàng trai Mông cùng nhau múa khèn trên bãi cỏ, đất bằng phẳng với những vũ đạo đẹp mắt, những bước nhún, bước đảo, bước quay hoặc vừa ôm khèn vừa lăn mình các vũ điệu trên đất.

Các dân tộc khác ở Tây Bắc cũng có những điệu múa dân gian riêng, như điệu tăng bu (dỗ ống) của dân tộc La Ha với những cô gái nhún nhảy mềm mại uyển chuyển trong tiếng đệm rộn ràng của một dàn ống tre đục rỗng mắt, hay những vũ điệu đầy sức hấp dẫn  của điệu múa chuông nổi tiếng của dân tộc Dao.

    (   Quí  độc  giả có thể coi   các điệu múa  cuối bài   viết này)

Đời sống văn hoá tâm linh,

Các dân tộc Tây Bắc, phần lớn theo tín ngưỡng dân gian thờ cúng tổ tiên, tôn thờ thần sông, thần núi, thần mưa, thần gió… mang đậm sắc thái văn hoá của cư dân nông nghiệp, cầu mong cho mưa thuận, gió hoà, mùa màng bội thu.

Tuy nhiên vùng Tây Bắc còn có  tín đồ   Phật Giáo,  Công giáo,  và Tin Lành

  Phật  Giáo đã có từ lâu.  Phần lớn người Kinh theo đạo này.  Không rõ số người theo đạo.

Công giáo có lẽ đã có từ đầu thế kỷ 20 vì từ  năm 1905, các cố đạo Pháp truyền Đạo và xây dựng nhà thờ bằng gỗ ở Sa Pa  thuộc  tỉnh Lào Cai và Trạm Tấu thuộc  tỉnh Yên Bái, nhưng số người theo đạo Công giáo chủ yếu là người Kinh, chỉ có số ít người Mông.

Số giáo dân trong    6   tỉnh  Tây Bắc  là  5700 người  theo sổ sách.  Riêng số giáo dân trong tỉnh Điện Biên hiện nay là 2.200 người  theo sổ sách .   Thực sự  chưa thể biết được con số chính xác là bao nhiêu  vì  từ thập niên 60, 70, 90 của thế kỷ trước, người dân từ các tỉnh Nam Định, Ninh Bình, Thái Bình, Hà Nam đã rời nơi chôn nhau cắt rốn lên đây lập nghiệp. có  thể  đến hàng ngàn  người. Tại huyện Mường Nhé và Nậm Pồ, nằm sát biên giới Lào -Việt-Hoa, có 1.400 giáo dân gồm 1.333 người H’Mông, và 80 người Kinh.   Số người Kinh này từ Sapa hoặc Giàng La Pán (Yên Bái) đến sinh sống cách đây cũng vài chục năm

Đạo Tin Lành trong    6   tỉnh  Tây Bắc xuất hiện từ năm 1990 thông qua hệ thống tuyên truyền từ bên ngoài bằng tiếng Mông của đài Manila (Philippin), đài VOA và các vị chức sắc tôn giáo từ miền xuôi lên trực tiếp truyền đạo. Do hình thức truyền đạo của họ giản đơn, thiết thực, kết hợp với làm từ thiện và tận dụng những nội dung của giáo luật gần gũi với tâm lý của đồng bào nên số tín đồ theo đạo này ngày càng đông. Dân tộc Mông theo đông .Ở tỉnh Điện Biên, 3 hội thánh Tin Lành đang hoạt động đó là: Hội thánh Tin Lành Việt Nam, hoạt động ở 109 bản, 24 xã, 5 huyện với 3.749 hộ/22.022 người; Hội thánh Liên hữu Cơ đốc miền Nam hoạt động ở huyện Điện Biên Đông với 99 hộ/837 người; Hội thánh Liên đoàn truyền giáo Phúc âm Ngũ tuần có 157 hộ/1.179 người ở 10 bản, 2 xã của huyện Mường Chà.

Chính quyền  địa phương  đối với tôn giáo

Đối với Phật Giáo

Hiện nay  Nhà nước Xã hội Chủ Nghĩa   thừa nhận Phật  Giáo Quốc Doanh,  loại trừ  Phật Giáo Thống Nhất.    Chính sách này được áp dụng  khắp cả toàn quốc .

Hiện nay  các  chính quyền địa phương  trong  6 tỉnh Tây Bắc  thi hành chính sách này.   Không biết rồi ra  các vị  tu hành lãnh tụ Phật Giáo Thống Nhất sẽ phản ứng làm sao.

 Đối với Công  Giáo

Hiện nay  các  chính quyền địa phương  trong  6 tỉnh Tây Bắc  chưa có  thừa nhận, vì vậy chưa có  xứ   đạo  và nhà thờ công khai .  V ì vậy  sự hành đạo rất khó khăn.   Muốn hành đạo chỗ nào thì   phải xin phép chính quyền tỉnh và chính quyền địa phương.   Sự xin phép có thể được chấp thuận, có thể bị từ chối

Câu chuyện  về hành đạo tại tỉnh Điện Biên

            (Giám mục Phụ tá  Giáo phận Hưng Hóa  kể lại)

Đầu tháng 12, Tòa Giám Mục Hưng Hóa đã gửi văn thư đến chính quyền tỉnh Điện Biên và hai huyện Nậm Pồ, Mường Nhé, đăng ký lịch trình Giáng Sinh tại đây, theo đó tôi sẽ thăm và dâng lễ cho giáo dân tại các bản Huổi Thủng 1, Na Cô Sa, Nậm Chẩn, Nà Bùng, Nậm Vì, Mường Nhé.  Họ sống rải rác cách xa nhau từ 3-150 cây số, vì đường núi vòng vèo, quanh co. Đặc biệt đây là lần đầu tiên có lễ Giáng Sinh tại các bản H’Mông xa xôi cách trở này.

Ngày 16.12, huyện Mường Nhé trả lời chỉ chấp thuận cho làm lễ ở Mường Nhé của người Kinh, còn Nậm Vì của người H’Mông thì bị từ chối, vì nơi đây “còn phức tạp về an ninh trật tự” !
Hôm sau, huyện Nậm Pồ trả lời “không đồng ý chấp thuận” cho dâng lễ ở một điểm nào, vì hai lý do sau : Một, tại huyện Nậm Pồ “chưa có cơ sở tôn giáo được công nhận”, nên “việc tổ chức các nghi lễ tôn giáo là không đúng với qui định của pháp luật” (trích dẫn điều 11,1 Pháp lệnh Tín Ngưỡng tôn giáo); Hai, “Huyện Nậm Pồ là huyện biên giới, tình hình an ninh trật tự còn tiềm ẩn những yếu tố phức tạp như : các loại tội phạm về ma túy, hình sự, vượt biên trái phép…”      

Những lý do viện ra để từ chối, theo tôi, không thích đáng và không thuyết phục, vì ở đâu mà chẳng có những tệ nạn xã hội, và cả nước có hàng ngàn cây số biên giới, tại sao những chỗ khác không cấm ; còn lấy lý do “chưa có cơ sở tôn giáo”, thì ở điều 11,2 Pháp lệnh tín ngưỡng có dự trù trường hợp tổ chức nghi lễ tôn giáo ngoài cơ sở đã được công nhận ”

Ở xã Na Cô Sa, chính quyền lập trạm canh để kiểm soát người ra vào, và cấm người công giáo không được tổ chức lễ Giáng Sinh. Hai nữ tu được gửi tới giúp giáo dân Mường Nhé và Nậm Pồ trong dịp lễ cũng bị trục xuất khỏi địa bàn xã. Dù biết sẽ gặp khó khăn, nhưng chúng tôi quyết định vẫn cứ đến. 

Sáng thứ bảy 20.12, chúng tôi lên đường đi Điện Biên bằng đường bộ. Đoạn đường dài 750 cây số, mất 12 tiếng đồng hồ, lộ trình Sơn Tây - Hòa Bình - Sơn La - Điện Biên. Trên đường đi, chúng tôi có cảm tưởng giống như Mẹ Maria ngày xưa nong nả đi thăm gia đình Dacaria, hôm nay chúng tôi cũng đi lên miền núi đem Chúa đến với anh chị em H’Mông.

Chúa nhật 21.12, chúng tôi dâng lễ tại Điện Biên cho giáo dân người Kinh.
Thứ hai 22.12, đi Mường Nhé, cách Điện Biên 200 cây số. Đoàn chúng tôi gồm 8 người : tôi và cha Bình, hai thầy, hai nữ tu, hai tài xế. Chúng tôi đến chào chính quyền huyện, nhân tiện để biết họ có thay đổi quyết định trước ? Rốt cuộc là không được làm lễ cũng không được đến thăm Nậm Vì, do tình hình ở đây tế nhị ! Sau khi trao đổi khá lâu giờ mà không kết quả, với ước mong lần sau sẽ được, chúng tôi đồng ý không đến Nậm Vì trong chuyến mục vụ này.

Ngày 23.12, chúng tôi không biết làm gì, đến Huổi Thủng thì theo lịch trình là ngày mai. chúng tôi đi  A Pa Chải, thăm dân tộc Hà Nhì và Mông sinh sống rồi   thăm năm sáu gia đình công giáo từ Hà Nam lên sinh sống,  Tội nghiệp những anh chị em này, để giữ đức tin, họ chỉ có cách hàng năm vào lễ lớn như Giáng Sinh và Phục Sinh trở về quê dự lễ, con cái đến tuổi học giáo lý thì gởi về đó học, chịu bí tích rồi trở lên.

Ngày 24.12 chúng tôi vào xã Na Cô Sa để  rồi tới  bản Huổi Thủng1 gặp giáo dân H’Mông .Sau màn chào hỏi, anh phó chủ tịch nghiêm nghị nói : “Các bác vào thăm giáo dân, chúng tôi không có ý kiến, nhưng yêu cầu hai điều : Một, sau khi gặp giáo dân, yêu cầu các bác rời xã, không ở lại qua đêm; Hai, không đồng ý cho giáo dân ở nơi khác đến dự lễ, chỉ giáo dân Huổi Thủng mà thôi”. Tôi lên tiếng: “Chúng tôi làm lễ xong cũng 9 giờ tối rồi, lúc đó làm sao mà đi ra, vì đường đèo nguy hiểm, sương đêm dày đặc, một bên là núi, một bên là vực thẳm, lỡ mất mạng thì sao. Vả lại, tôi là công dân, có giấy tờ đầy đủ, sao không được ở qua đêm ở đây. Còn yêu cầu thứ hai cũng vô lý. Chúng tôi đăng ký làm lễ ở các bản để giáo dân khỏi phải đi xa tốn kém, các anh không chấp nhận, giờ lại cấm giáo dân không được đến dự lễ. Vậy thì các anh không tôn trọng tự do tôn giáo rồi !” Cha Bình thêm vào: “Nếu không cho chúng tôi ngủ ở nhà dân thì bố trí cho chúng tôi một phòng ở cơ quan, chúng tôi trải chiếu ngủ ít tiếng đồng hồ rồi sáng sớm mai trở ra”. Anh phó chủ tịch cho biết không có phòng. Tôi lại hỏi : “Lệnh này do ai ra, xin cho biết”, anh trả lời : “Do cấp trên”. Tôi muốn cho biết là ai để liên hệ trực tiếp, nhưng anh không nói. Vậy đó, cấp trên thì đổ là cấp dưới không nghe, cấp dưới lại đổ là cấp trên ra lệnh. Thấy có nói nhiều cũng không lay chuyển được, lại không muốn mất thời giờ quý báu, nên chúng tôi rời ủy ban xã để đi gặp giáo dân.

Tại nhà ông Vàng A Mang, nơi mà bà con giáo dân xum họp đọc kinh các chúa nhật, giáo dân đã chờ sẵn. Chúng tôi bắt tay ngay vào việc : hai dì tập hát, hai thầy bắt lại điện, các ông chức việc lo phát quà, cha Bình rửa tội cho 18 dự tòng lớn bé, hợp thức hôn phối cho 12 cặp vợ chồng, còn 89 người thêm sức thì để dành thánh lễ tối nay, sau đó cha lại đi xức dầu bệnh nhân ; còn tôi thì giải tội mệt nghỉ, giải tội lòng lành thôi, chứ tôi chưa biết một tiếng H’Mông nào ! Đại đa số xưng tội lần đầu. Vậy là nội trong một ngày, chúng tôi cử hành tới 6 bí tích, chỉ thiếu Truyền Chức Thánh thôi !        
Các em thiếu niên cũng tự chuẩn bị một chương trình ca múa mừng Chúa Giáng Sinh. Đây là lần đầu tiên giáo dân H’Mông ở đây có lễ Giáng Sinh, và là lần thứ tư có thánh lễ, nên dễ đoán được sự háo hức và niềm vui của mọi người, đến nỗi họ bảo nhau hùn tiền mua một con bò con, làm cơm ăn mừng cả bản
Không gian Huổi Thủng tối nay như bị chọc thủng bởi tiếng đàn hát cao vút thinh không, bởi điệu múa nhịp nhàng của các em thiếu niên, giữa một đám người đứng ngồi như nêm, lặng thinh và say sưa theo dõi với ánh mắt vui tươi

Chương trình phong phú, nào các cô bé No-en với vũ điệu Jingle Bell, nào thánh nữ Maria với nét mặt thánh thiện qua bài “Từ lúc Mẹ nói lời Xin Vâng”, nào các màn đồng diễn nhịp nhàng. Lại có những bài hát bằng tiếng H’Mông mà không biết làm sao các em tập được, còn tôi thì nghe như vịt nghe sấm, chỉ biết vỗ tay tán thưởng mà thôi !

19 giờ tối, bắt đầu thánh lễ mừng Chúa Giáng Sinh. Như lần trước, chúng tôi giải tội tập thể để mọi người có thể đón Chúa vào lòng đêm nay,.. Ánh nến lung linh vừa rọi sáng khung trời Huổi Thủng đang chìm trong bóng đêm dày đặc, vừa sưởi ấm những tấm thân đang co ro vì giá lạnh núi rừng Tây Bắc đêm nay. Ôi linh thiêng thay ! Lời ca “Đêm đông lạnh lẽo Chúa sinh ra đời…” được hát lên cách chân thành, hẳn đủ để sưởi ấm Hài Nhi Giêsu trong máng cỏ, mỉm cười vẫy chào đám người đang hăm hở đón Ngài ngự đến nơi biên giới này ; còn họ, họ cũng đang được sưởi ấm bằng tình yêu nồng nàn của Chúa từ trên cao. Trong bài giảng, tôi quảng diễn lời thiên sứ nói với các mục đồng : “Đừng sợ, này tôi báo cho anh em một tin mừng”. Anh em đừng sợ vì mình nghèo hèn, khốn khổ ; đừng sợ vì mình chưa được tự do tôn thờ Chúa như các nơi khác ; đừng sợ những người làm khổ mình. Trái lại, anh em hãy vui mừng vì Chúa giáng sinh để ở với anh em. Hãy vui vì mình có Chúa ở đây, lúc này, và mãi mãi. Có Chúa rồi thì anh em không buồn nữa, không khổ nữa, không ở trong bóng tối nữa, mà ở trong ánh sáng như ngọn nến trong tay ! Anh em hãy thương những người không biết Chúa, không có Chúa, không đón nhận và tin Chúa. Họ mới là những kẻ u buồn vì còn ở trong bóng tối.

Chúng tôi vui vì có một số anh em đến từ các bản xa xôi. Có người bị chặn đường đuổi về, nhưng rồi họ lại đi đường vòng, cố để được đến dự lễ. Tôi thầm nghĩ : Ở những nơi được tự do giữ đạo, nhiều người chẳng còn tha thiết dự lễ đêm nay ; còn ở đây, nơi không được tự do giữ đạo, thì người ta lại gắn bó với Chúa đến thế ! Chúa ơi, ở đây Chúa buồn hay vui ?

  Đã mười  giờ đêm, sương  phủ dầy, lạnh cóng người rồi,  đến lúc phải từ giã bà con H’Mông. Thật não lòng. Tôi nói với họ : “Tôi muốn ở lại đêm nay với anh chị em cho trọn niềm vui Giáng Sinh, nhưng chính quyền không cho. Tôi đành tạm biệt anh chị em.

Tôi buông vội những bàn tay đang giơ ra để níu tôi, và cũng nhác thấy những cụ già và em bé giơ tay quẹt nước mắt.

Nghĩ về anh em H’Mông, tôi cảm thấy mến thương họ vì bản chất hiền lành, cam chịu mọi cảnh ngộ của kiếp sống lầm than. Chắc chắn Chúa phải bù đắp cho họ, bằng tình yêu thương bao la của Ngài, bằng phúc thiên đàng hứa ban cho những ai nghèo khổ bất hạnh. Phải chăng vì thế mà tôi thấy họ luôn vui tươi, bình an.

Tôi cũng nghĩ về những người đang đại diện nhân dân, với hai chữ “Chính quyền” trên vai. Hôm nay họ đã làm một điều bất công với anh em H’Mông khi ngăn cản không cho mừng lễ Chúa Giáng Sinh .

Biên soạn:  PXK

Xin mời coi các điệu múa:   

Xin  click                 

                   Múa  SẠP                           

                              Múa KHÈN                  Múa ONG EO